Boerderij Haykensheerd, Borgweg 2 , Zeerijp

Aan het begin van de 20ste eeuw verving de villa het traditionele voorhuis van menig boerderij op het Hoogeland. Wat bouwstijl betreft lieten de boeren zich leiden door de heersende mode. In dit geval de Amsterdamse School.

Alle aandacht was gericht op de aanblik van de boerderij. Wat bouwstijl betreft lieten de boeren zich leiden door de heersende mode. De Engelse landhuisstijl, Jugendstil en de Amsterdamse School brachten een andere opvatting over wonen in de boerderij tot uitdrukking. Het bedrijfsgedeelte was niet langer bepalend voor de vorm en positie van het voorhuis, maar de oriëntatie en het uitzicht van de woning. Dat is goed te zien bij de Haykensheerd. De boerderij is opvallend gelegen aan het begin van het dorp met de achterkant naar de weg gericht. Architect Barteld Kornelis Dertien (1890-1965) uit Losdorp ontwierp in 1930 het nieuwe voorhuis zodanig dat de familie Burema naar alle kanten konden uitkijken.

De Haykensheerd grenst aan het terrein waar ooit de borg Hayckema stond. Aan de noodoostzijde grenst de grond van de boerderij aan die van de Nederlands hervormde kerk, gescheiden door een gracht met wilgenrij. Het borgterein is in 1935 geëgaliseerd. In 1930 liet de toenmalige eigenaar van de boerderij, T. Burema, het voorhuis en de hals vernieuwen naar ontwerp van Dertien. De stookhut en de hoofdschuur, waarschijnlijk daterend uit 1878 bleven bestaan. In 1939 werd de hoofdschuur uitgebreid met een bijschuur, en is de hoofdschuur vermoedelijk voorzien van een nieuwe achtergevel. Beide schuren zijn samengetrokken tot een tweekapsschuur.

De boerderij dankt zijn rijksmonumentenstatus o.a. aan de historische relatie met het voormalig borgterrein, de opvallende expressieve vormgeving van het voorhuis en de kenmerkende ornamentiek uit de jaren twintig en dertig. Het trapeziumvormige voorhuis is deels twee bouwlagen hoog en heeft aan de noord- en zuidoostzijde een pannendak. De gevels zijn gedecoreerd met siermetselwerk en betonnen ornamenten in een felgele kleur geschilderd en worden geleed door asymmetrisch geplaatste houten vensters. De noordwestgevel wordt gemarkeerd door een iets doorgetrokken, uitgebouwd gedeelte, de trapopgang. Hierin ook de hoofdentree met daarboven een houten pergola, beëindigd door een gemetseld muurtje waarop een ijzeren ornament met krulvormige uiteinden. Meestal liet Dertien zijn smeedijzeren ornamenten vervaardigen door smid Rowaan uit Losdorp.

Architect: B.K. Dertien