Doopsgezinde Vermaning, Fivelweg 29, Zijldijk

Deze Doopsgezinde Vermaning uit 1772, is het enig bewaard gebleven voorbeeld van een Vermaning zoals er in de vorige eeuw in Groningen meerdere hebben gestaan. Het pand is een rijksmonument.

De Doopsgezinde Gemeente Zeerijp/Zijldijk bestaat sinds de samenvoeging in 1988. Beide gemeentes hadden een eigen kerkgebouw. In 2006 werd de kerk van Zeerijp verkocht. De Vermaning, zoals de Doopsgezinden hun kerk vaak noemen, in Zijldijk werd het centrum van de gemeente.

In de architectuur komt het onopvallende karakter tot uitdrukking, want slechts aan enkele kleine kenmerken is het religieuze karakter van het schuurkerkje (geen schuilkerk) te herkennen. Deze mate van onopvallendheid is typerend voor de ontstaanstijd. De kerk heeft een hoog schilddak dat boven de dorpsbebouwing uitsteekt. De dijk waarop de kerk staat werd gebouwd in 1317. In de beide zijgevels bevinden zich spitsboogvensters en een roosvenster. Boven de ingang een gemetselde korfboog met daarin een stichtingssteen met bouwjaar en daarboven een gedenksteen met de tekst: “Gods Eenig geboren Soon / Laat Uw gunstrijke stralen / Dog uit Uw Hoogen Troon / Op dit Nieu Huis Neer-dalen”. De entree wordt gevormd door een dubbele houten poortachtige paneeldeur.

Het interieur is even sober als het exterieur, eenvoudig ingericht met preekstoel en banken in twee beuken. De preekstoel is vermoedelijk uit de bouwtijd, bij de uitgang zitten nog de originele offerblokken. Tot 1935 had de kerk een kabinetorgel uit 1777 van de Amsterdamse orgelbouwers Vool & Groet, met toevoegingen van H.E. Freytag uit 1844, dat tegenwoordig eigendom is van het Groninger Museum en in de Menkemaborg in Uithuizen staat. Het orgel van Hendrik Spanjaard uit Amsterdam dat daarna werd geplaatst, was begin 21ste eeuw totaal versleten. In 2004 kreeg de gemeente een nieuw orgel, gebouwd door F.R. Feenstra te Grootegast. De sober uitgevoerde kas van weymouth-pine is door Helmer Hut voorzien van een imitatie-eiken beschildering. Het eiken snijwerk bestaat uit bladmotieven en muziekinstrumenten en is ontworpen en gemaakt door Tico Top.