(vm) Herberg In De Valk, Burchtstraat 12, Middelstum


Het 17de-eeuwse complex is tot stand gekomen door een aantal verbouwingen in de 18de, 19de en 20ste eeuw. In 1993 is het pand gerestaureerd.

Aan de kanalen in Groningen lagen op regelmatige afstand van elkaar, herbergen aan het water, waar de reiziger de benen kon strekken en iets te eten of te drinken kon kopen. Hier wachtten de mensen op de trekschuit en werden paarden die de trekschuit trokken soms verwisseld. Zo’n herberg was ‘In de Valk’ in Middelstum. De ligging van de herberg was ook gunstig vanwege de trekweg langs het Boterdiep, die een drukke verkeersader was.

In de gelagkamer bij een open vuur, aten en dronken de gasten en overnachtten reizigers er in de bedsteden achter het beddenschot. Het huiselijk leven van de herbergier en zijn gezin zal zich vroeger ook voornamelijk in deze ruimte hebben afgespeeld.
Karakteristiek is de doorrid, een twee lagen hoog gebouw met schilddak. Beneden kon men met paard en koets de ruimte in- en uit rijden, boven vonden vergaderingen en feesten plaats. Omdat de overspanning van de doorrid vrij groot was werden bij feesten en dansavonden, onder de balken stutpalen geplaatst, die pasten in hardstenen “potten” in de vloer. Als de stutten niet gebruikt werden hingen ze aan haken aan de muur. De doorrijstallen werden gebouwd toen in de 19de eeuw het wegvervoer zich meer ontwikkelde omdat de wegen langzamerhand werden verhard. Eerder was het vervoer over het water de snelste, meest comfortabele en daardoor meest gebruikelijke manier van reizen. Het is dan ook niet toevallig dat de herberg aan het Boterdiep ligt. Tot in de dertiger jaren van de 19de eeuw lag tussen het pand en de doopsgezinde kerk en pastorie een kolk of insteekhaven waar schepen konden aanleggen.

Middelstum was in de 19de eeuw, behalve In de Valk nog drie grote herbergen rijk: herberg Het Gemeentehuis, midden op het huidige concordiaplein, waar het gemeentebestuur zetelde, het latere café Niehof aan het begin van de Delleweg en Het Wapen van Leiden tegenover de gereformeerde kerk.

Tegenwoordig is Herberg In de Valk behalve een gezellig café ook een plek voor feesten, lezingen en andere bijeenkomsten.