Woonhuis, Grachtstraat 12 Middelstum
Dit woonhuis is in 1935 ontworpen in een Groninger variant van de Amsterdamse School door gemeentearchitect S.A. Veenstra uit Middelstum in opdracht van mejuffrouw A.H. Biewenga. Het pand is een rijksmonument.
De villa is gelegen op een langgerekt perceel. De tuin wordt aan de voorzijde van de openbare weg gescheiden door een uit ongeveer 1935 stammend smeed- en gietijzeren hek ontworpen en gemaakt door smid J.A. Boelema uit Middelstum. In de tuin aan de voorzijde is nog een rotstuin aanwezig, bestaande uit terrassen, roodbakstenen bloembakken en gemetselde muurtjes, overgroeid met mos en rotsplantjes.

Het deels onderkelderde woonhuis op nagenoeg rechthoekige plattegrond is opgetrokken in rode baksteen op een trasraam van donkerbruin/paarse baksteen en wordt gedekt door een samengestelde kap waarop zwarte Romaanse pannen. Van de twee gemetselde schoorstenen heeft alleen de schoorsteen aan de zuidzijde een betonnen kap. De gevels worden geleed door liggende en staande vensters met een onderdorpel van donkere tegels; zwarte gevelband aan de zuidzijde.
Opvallend is de ingangspartij. Deze bevindt zich centraal in de voorgevel (zuidzijde) en bestaat uit een paraboolvormige houten deur waarin gebrandschilderd glas. Boven de entree bevinden zich drie staande vensters waarin gekleurd glas-in-lood. In de topgevel links van de entree een driezijdige erker waarin vensters met in de bovenlichten gekleurd glas-in-lood. Boven de erker een balkon met gemetselde borstwering, afgezet met donkere tegels waarop een ijzeren railing; twee openslaande houten deuren en zijlichten waarin glas-in-lood. In de top een staand smal venster. Rechts van de entree een liggend venster met tweedelig zijlicht waarin glas-in-lood; op de rechterhoek een brede houten stijl. Hierboven een vierdelig venster waarin glas-in-lood waarvoor een houten bloembak op houten klossen.
In de jaren tachtig zijn twee ramen in het dak aan de noord- en westzijde geplaatst en is de indeling enigszins gewijzigd.
In het interieur zijn onder meer van belang: in de hal de houten vloer, de houten tochtdeur waarin gekleurd glas in lood met zijlichten, de houten bordestrap, in de tochthal de lambrisering van zwart, oranje en witte tegels, in het toilet de tegelvloer en lambrisering, de zachtboard plafonds met geometrische decoraties, de houten paneeldeuren, de vensterbanken van gele tegels.
Het huis met aangebouwd achterhuis en hek is rijksmonument vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde: als voorbeeld van een woonhuis uit 1935 in de provincie Groningen in een regionale Amsterdamse School-stijl, vanwege de opvallende vormgeving en detaillering, vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als delen van het interieur en als goed voorbeeld van het oeuvre van gemeentearchitect S.A. Veenstra.

Architect: S.A. Veenstra