Rijk met nissen versierd muurwerk, dat op vensterhoogte een pseudotriforium vertoont, karakteristiek kenmerk van de Groninger romano-gotiek. Eenklaviers mechanisch orgel, gemaakt door N.A.G. Lohman in 1864. Afkomstig uit de doopsgezinde kerk te Noordbroek. In 1999 aangekocht door de hervormde gemeente Woldendorp, Termunten en Borgsweer.


De Ursuskerk van Termunten dateert uit de dertiende eeuw. De kerk bevat tufstenen resten die ver teruggaan. De huidige kerk is gebouwd op een fundament uit de twaalfde eeuw en was oorspronkelijk een grotere kruiskerk. Wat resteert is het romano-gotische koor en een klein deel van het schip. De huidige toren werd in 1951 toegevoegd. In de 19de eeuw is de oorspronkelijke middeleeuwse toren die los stond van de kerk, ingestort en afgebroken.
Het siermetselwerk aan de buitenzijde van de kerk is, met de spitsbogige nisvelden, vensters en rondvensters, prachtig uitgevoerd. In de oostmuur zijn vijf nisvelden te zien met daaronder vijf rondvensters. Deze regelmaat wordt in de topgevel voortgezet met vijf diepliggende missen. Alle muren van de koortravee worden bovenin afgesloten door een boogfries. Al met al is deze kerk een uniek voorbeeld van romano-gotisch muurwerk.

De rijke verscheidenheid aan vensters en rondvensters is uiteraard ook aan de binnenkant te bewonderen. De detaillering van de muren aan de binnenzijde heeft evenwel ook een eigen karakter. De ronde vensters rondom zijn voorzien van een vier- of zespasopening; daarboven is een rondboogfries aangebracht.
Typisch romano-gotisch zijn ook de koepelgewelven met acht ribben. Opvallend in het interieur is verder de hooggeplaatste piscina in het koor. Een piscina diende als wasbekken waarin de priester zijn handen kon wassen. Door de waterafloop naar buiten gingen eventuele resten van de hostie, ofwel het lichaam van Christus, niet verloren: ze kwamen terecht op de gewijde grond van het kerkhof.


Mythologisch zeepaard
Op de toren van de kerk in Termunten staat een wat wonderlijke windvaan: een paard met een vissenstaart. Op de kerktoren in plaatsen waar de zee belangrijk is, bijvoorbeeld voor vissers, prijkt vaak een windvaan met een verwijzing naar deze functie. Meestal is dit echter een vis of een schip, zoals bijvoorbeeld in Visvliet. Een zeepaard past dus erg goed op een kerktoren in een vissersplaats als equivalent van het gewone paard als windvaan. In het Noorden komen zeepaarden als windvaan voor op de kerken van Ens, Makkum, Niezijl, Warffum en Winkel. Voor Termunten was niet alleen de zee belangrijk, maar ook de landbouw. Het paard, als symbool, voor landarbeid staat vaak op de toren van dorpskerken in landbouwgebieden. In de windvaan van Termunten zijn deze twee belangen dus samengebracht.

Bron: Plas, Harm en Plas Wim (2008) Religieus erfgoed in Groningen: oude kerken in de ommelanden. Bedum: Profiel Uitgeverij

De kerk van Termunten maakt onderdeel uit van het project Landmerken.


Het project Landmerken [deze tekst onder kopje ‘project’ invoeren en links naar kerken Breede, Termunten, Uitwierde, Oldenzijl/oosternieland]
In 2008 kregen de Stichting Oude Groninger Kerken en Landschapsbeheer Groningen een subsidie uit het Waddenfonds voor hun project Landmerken. Een “landmerk” is een oriëntatiepunt in het landschap. De Groninger kerktorens, kerken en kerkhoven vormen samen deze landmerken in het waddengebied. Van oudsher oriënteerden schippers op het wad zich op de kerktorens langs de kust. Een kerk in een dorp is voor bewoners een onderdeel van hun identiteit, en van verre al een herkenningspunt.
Het doel van het project Landmerken is het herstellen en versterken van de nauwe relatie tussen torens, kerken en kerkhoven en daarmee het in standhouden van het cultuurlandschap van de wadden. Daarnaast wordt gewerkt aan het stimuleren van het gebruik van kerken en torens. Acht plaatsen zijn geselecteerd: Hornhuizen, Wierhuizen, Breede, Oldenzijl/ Oosternieland, Uitwierde, Termunten, Finsterwolde en Nieuw Beerta. In deze dorpen worden restauratie- en herstelwerkzaamheden uitgevoerd. Er worden bijvoorbeeld grafmonumenten en paden hersteld, uitkijkpunten gebouwd, informatiepunten ingericht en er worden nieuwe gebruiksvoorzieningen aangebracht. Ook wordt toeristisch-recreatief materiaal ontwikkeld.


Meer informatie www.landmerken.nl