Het wierdedorp Spijk bezit nog een zeldzaam gave cirkelvormige structuur, met twee rondwegen. Langs de middelste rondweg ’t Loug, staan twee beelden: een galopperend paard van de hand van Jon Gardella en een zittende, schreeuwende figuur, gemaakt door Jan Steen. Ze staan bij elkaar, op hoge sokkels in de grasstrook tussen straat en gracht.
De beelden werden vervaardigd in opdracht van de (voorm.) gemeente Bierum, ter gelegenheid van de afronding van de dorpsvernieuwing in Spijk. De kunstenaars baseerden zich op een verzonnen sage over de ontstaansgeschiedenis van het dorp dat door de eeuwen heen water en wind had weten te trotseren. De wierde zou gesticht zijn op de plek waar de monnik Benedictus Spiek, afkomstig van het klooster in Rottum, op wonderbaarlijke manier werd gered. Toen hij op het uiterste puntje van de Hondsrug, waar de zandgronden overgingen in het wad, in het zachte slik dreigde onder te gaan, riep een stem hem een halt toe. Tot zijn grote verbazing nam zijn paard een grote sprong en draaide midden in de lucht om. Precies op die plek zou het dorp zijn verrezen dat nu bekend staat als Spijk.

In het werk van Jan Steen zijn beweging en bewogenheid belangrijke thema’s. Zijn beelden geven nooit een exacte weergave van de werkelijkheid. De menselijke gestalten zijn meestal ijl en breekbaar en stralen daardoor de kwetsbaarheid uit van de mens. Hij balanceert ook in dit beeld weer: de schreeuwende man zit op het randje van de hoge sokkel.
De titel van dit beeld roept onmiddellijk een andere ‘schreeuw’ in herinnering, namelijk die van Edvard Munch. Net als bij deze Noorse kunstenaar verkeert de mens in het werk van Jan Steen meestal in existentiële nood. Thema’s die hij in hele series heeft uitgewerkt zijn: De val van Icarus, Maskers en Nesten.


Bron: Kunst aan de kust; buitenbeelden in en om Delfzijl, E. R. Bouma en C. ten Bruggencate. Uitg. van de Culturele Raad Delfzijl, 1999.