Kunstwerk in opslag sinds 2012

Het schoolgebouw van de voormalige basisschool Lichtboei dat al lang in bouwvallige staat verkeerde, werd eind 2012 gesloopt. Het schoolgebouw bezat twee tegelmozaïeken van de Ploeg-kunstenaar Jan van der Zee. Deze waren als pendanten op de gevel aangebracht. De havenstad heeft geen geld voor volledige restauratie en herplaatsing van het kunstwerk dat in slechte staat verkeert. De gemeente is daarom op zoek naar geld. Delfzijl vindt de kunstwerken waardevol omdat ze de overgang naar abstracter werk van de kunstenaar markeren. Van der Zee had een nauwe band met de havenstad. Hij richtte ondermeer een tekenen schilderclub op. Ook voerde hij diverse monumentale kunstopdrachten uit.

Het linkermozaïek toont een havengebied. Duidelijk zijn de kades en de pier van bovenaf te herkennen. In tegenstelling tot de overige elementen bezitten een zeilboot en een donkerblauw vierkant dat mogelijk een scheepswerf voorstelt, een vooraanzicht.
De structuur van het rechtermozaïek doet denken aan het Nederlandse landschap zoals dit uit een vliegtuig waarneembaar is. Het bestaat uit een tegelpatroon, veroorzaakt door de slootjes en de aaneenschakeling van kleuren door verschillen in gras- en bouwland. Ondanks dit bovenaanzicht kan het geheel alleen worden bekeken door langs twee frontaal afgebeelde bomen in de voorgrond te kijken. Centraal bevindt zich een fabriek, van voren gezien.
Het paar heeft als titel De Delfzijlse Nijverheid. Alles omvattender kan bijna niet, want de drie belangrijkste bronnen van inkomsten uit de streek- de scheepvaart, de nijverheid en de agrarische sector- zijn in de mozaïeken vertegenwoordigt.

Niet alleen uit de op elkaar afgestemde onderwerpskeuze blijkt een nauwe verwantschap. Ook de ritmiek van d e kleur en de gebruikte materialen maakt naast de symmetrische positie waarop de mozaïeken zich tot elkaar verhouden, duidelijk dat het hier om pendanten gaat. Dit idee wordt nog een s versterkt door de kozijnen, steeds bestaande uit een rij van vier raampjes die beide voorstellingen boven en onder als een soort omlijsting afsluiten.
Aangezien de basisschool de plaats is waar de kennis van de jeugd een aanvang neemt, is de keuze voor het onderwerp met het oog op de instandhouding van de Delfzijlse Nijverheid zeer toepasselijk. Zowel voor deze boodschap als voor de kunstwaarde in het algemeen, is het daarom te hopen dat het kunstwerk voor de sloophamer wordt behoed.